Bingöl Orman İşletme Müdürlüğü’nde hazırlanan doğa turizmi master planının sunuş kısmında, doğa turizmi çevreye zarar vermeden ondan yararlanma, alanın biyolojik çeşitliliğini, kültürel değerlerini ve bunların önemini öğrenmektir. Dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel ulaşımın da kolaylaşması neticesinde insanlar bulundukları yerlerde çok uzak özellikli alanları öğrenebilmekte ve o alanları görmek istemektedirler. Özellikle yoğun betpas şehir-iş yaşamından arta kalan zamanlarını doğayla iç içe geçirmek istemektedirler. İnsanların doğayla buluşma isteklerini gerçekleştirdikleri yegâne alanlar ise çoğunlukla Koruma Statülü alanlar olmaktadır. Ülkemizdeki biyolojik çeşitliliğin farkında olan gelişmiş ülke insanları ülkemize yaptıkları seyahatlerde özellikle Doğa Turizmi yapılabilecek alanları tercih etmektedirler. Bu amaçla ‘Bingöl İlinde Doğa Turizmi Master Planı’ hazırlanmasına ihtiyaç duyulmuştur.” denildi.
profitsbridge.com
Bingöl Doğa Turizmi Master Planında, Bingöl’de doğa turizmi yapılabilecek alanlar 9 başlık altında toplanırken, bu alanlar şöyle sıralandı:
1-Yayla Turizmi
2-Foto Safari
3-Mağara Turizmi
4-Yaban Hayatı Gözlemciliği
5-Doğa Yürüyüşü (Trekking)
6-Av Turizm
7-Botanik (flora) Turizmi
8-Kış Turizmi
9-Akarsu Turizmi
-YAYLA TURİZMİ-
Planda, genellikle 1500 metreden sonraki yüksekliklerdeki yaylalar içerisinde ulaşımı kolay olan ve doğa turizmine elverişli olan Şerafettin Dağları üzerindeki Çalkavya, Bazirgana, Kandil yaylaları, Mirgemir çayırlığı, Masla düzü ve şeref meydanı, yayla turizmi yapılabilecek alanlar olarak belirlendi.
-FOTO SAFARİ-
Planda, fotoğraf sanatçıları için de uygun alanlar belirlendi. Çalışmada, “İlimizin özellikle Kiğı Şeytan Dağları ve Kelhaç Vadisi el değmemiş doğal güzellikleri, panoramik dağ ve vadi manzaraları, yaşam kültürü, flora ve fauna zenginliği ile fotosafari için oldukça elverişlidir” denildi.
-MAĞARA TURİZMİ-
Bingöl’de mağara turizminin yapılabileceği de, çalışmada yer aldı. Mağara turizmi ile ilgili bu bilgiler aktarıldı: “İlimizde Çiçektepe Köyü Mağarası (Kiğı) Sivri Dağı'nın eteğinde, eğimli bir arazide bulunmaktadır. Mağaranın içerisinde iki oda, atlara ayrılan bir bölüm bulunmaktadır.
Zağ Mağarası Murat Nehri'ne bakan tarafı yerden 200-300 m yükseklikte olup kayalar oyularak meydana getirilmiştir. Kalkanlı Köyü yakınlarında bulunan Kalkanlı Mağaraları doğal kayaların oyulmasıyla ilginç bir görüm kazanmıştır.
Karlıova ilçesinin Kübik Köyü yakınlarındaki Kübik Mağarasında Paleolitik ve Neolitik ve Tunç Çağına ait izler bulunmaktadır.”
-YABAN HAYATI GÖZLEMCİLİĞİ-
Bingöl Doğa Turizmi Master Planı’na yaban hayatı gözlemciliğine de yer verildi. Planda, “İlimizde Ayı, Kurt, Tilki, Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi, Yaban Keçisi, Yaban Domuzu, Çakal, Vaşak, Sansar, Gelincik, Kirpi, Tavşan gibi hayvanları doğal alanlarında gözlemleme imkanı bulunmaktadır. Bu anlamda Kiğı Şeytan Dağları Yaban Hayatı Geliştirme Sahası bölgeyi değerli kılmaktadır” denildi.
-DOĞA YÜRÜYÜGÜ (TREKKİNG)-
Doğa turizminin olmazsa olmazı doğa yürüyüşünün yapılacağı alanlarda çalışma kapsamında belirlendi. Çalışmada, “İlimizin özellikle engebeli arazileri, akarsu boyları ve yaylalar uzun yürüyüş programları düzenlemeye elverişlidir. Özellikle kuzeyde Yayladere, Kiğı ve Yedisu arasında Peri suyu vadisinde, güneyde Murat Nehri boyunca bu programlar gerçekleştirilebilir” denildi.
-AV TURİZMİ-
Av turizmi ile ilgili şu bilgilere yer verildi: “İlimizin av turizm potansiyeli yüksek olup, başta komşu iller olmak üzere, diğer illerdeki avcılar tarafından yoğun talep görmektedir. İlimizde avlanılan türler; Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi, Yaban Keçisi, Keklik, Bıldırcın, Tavşan, Ördek ve Yaban Domuzudur. Kara avcılığı dışında ise Özlüce Baraj Gölü, Murat Nehri, Peri Suyu, Göynük Çayı ve diğer akarsularda su avcılığı olanakları da bulunmaktadır.”
-BOTANİK (FLORA) TURİZMİ-
Yemyeşil dağları ve zengin doğa bitkilerine sahip olan Bingöl’de botanik turizminin yapılabileceği de kaydedildi. Çalışmada, Bingöl’de 40 Familya 113 Cins 169 Takson tespit edilmiştir. Bu türlerin birçoğu yöreye özgü endemik bitkidir. Yapılan bilimsel araGtırmalara göre Bingöl Dağları ülkemizdeki 122 önemli bitki alanlarından bir tanesidir. Bu özelliği ile botanik turizmi için potansiyel alan özelliği taşımaktadır” denildi.
-KIŞ TURİZMİ-
Yolçatı Kayar Merkezi’ne bu yıl eklenmesi planlanan Haserek Kayak Merkezi ile birlikte Bingöl’ün kış turizmi açısından önemli merkez haline gelmesi amaçlanıyor.
-AKARSU TURİZMİ-
Bingöl ilinde bulunan Murat Nehri, Peri Suyu ve Göynük çayı ile Özlüce Baraj Gölü Suyu su sporlarının organize edilebileceği alanlardır. Kiğı ve Yedisudan geçen Kelhaç Deresi de özellikle rafting olanağı olabilir.
-ÖNERİLER-
Bingöl Doğa Turizmi Master Planı’nda şu önerilerde bulunuldu: “Bingöl iline yapılan araştırma ve gözlemlere dayanılarak hazırlanan planlamanın temel unsurlarından biri olan gelişme alanları, turizm açısından potansiyel bölgeler olup, sektörel gelişmeyi sağlamak için bu alanlarda turizme ve teknik yapıya ilişkin projelerin oluşturulup uygulanması gerekmektedir.
Belediyeler ya da diğer ilgili kuruluşlarca yerleşme sınırları içerisinde imar planları uygulanmakta ise de sözü edilen yerlerden bu planların sınırları dışında kalan doğal ve tarihi değerlere sahip ve özel düzenlemeler gerektiren alanlardır. Bazı kamu kuruluşlarının çalışma alanlarına giren bu alanlarda özel projelerin plan etaplaması dikkate alınarak oluşturulması gerekecektir.
-ULAŞIM PROBLEMLERİ GİDERİLMELİDİR-
Doğa turizmi açısından önem arz eden potansiyel alanların ulaşım problemlerinin giderilmesi önem arzetmektedir.
-Kığı yoluna ulaşımın konforlu bir şekilde sağlanamamaktadır. Bu yolların yapılması söz konusu doğa turizmi faaliyetlerinin uygulanmasında faydalı olacaktır. Ayrıca Kuzeydeki ilçelerin yani Kığı, Adaklı, Yayladere ve Yedisu ilçelerini birbirine bağlayan yolların yapılması gerekmektedir.
Bingöl deki turizm sektörünün gelişiminde en önemli unsur doğal değerlerdir. Bunlar yaylalar, dağlar, şifalı su kaynakları, nehirler özellik arz eden Yüzen Ada ve güneşin doğuşunun izlendiği Kale Tepesidir.
Bu amaçla ilimizde bu değerlerin iyileştirilmesini sağlamak ve doğa turizmini geliştirmek için şu tedbirlerin alınması gerekmektedir: Genç yolundaki şifalı su kaynaklarının araştırılması, kapasite durumuna göre fizibilite raporlarının hazırlanması ve bölgenin detaylı planlamasının yapılması, kaynak koruma-kullanma dengesinin sağlanması, bu kaynak değerlerinin araştırmalarının yapılıp ekonomik getiri sağlayacak yatırımlara gidilmesi uygun olacaktır.
-ÇIR ŞELALESİ-
-Murat Nehrine dökülen ve Merkez ilçeden geçen Göynük Suyu çevresi ile Uzundere Köyü yakınındaki Çır Şelalesi de günübirlik turizm için düzenlenebilecek alanlardandır. Doğal yapıyı bozmadan, şelale ve akarsuyu bütünleştirerek planlanacak alanlarda günübirlik ve rekreatif tesislerin kurulması düşünülebilir.
-YÜZEN ADALAR-
-Solhan İlçesi Hazarşah Köyü sınırları dâhilinde bulunan Yüzen Adalar Tabiat Anıtına giden karayolundan ayrıldıktan sonra Yüzen Adalar yolunda Masalla Deresi bulunmaktadır. Dere boyunca yol üstü seyir terasları oluşturulması, hatta dere boyu yürüyüş parkurları saptanarak yaya olarak Yüzen Adalara ulaşılması, doğa ve fotoğraf meraklılarına çekici gelecek ve bölge bütünlük içinde algılanabilecektir.
GÜNEŞİN DOĞUŞU
-Karlıova İlçesi’nde turizmin gelişimi yönünden en potansiyel nokta güneşin doğuşunun seyredildiği Kale Tepesidir. Bölgeye, Karlıova’dan Muş’a giden yol üzerindeki Kargapazarı Köyünden ulaşılmaktadır. Belli bir noktaya kadar araçla daha sonra yaya
gidilerek ulaşılan tepede güneşin doğuşunun seyredilebilmesi için en az bir gün konaklamak gerekmektedir. Bölgenin çekici kılınabilinmesi için öncelikle ulaşımın güvenli bir hale getirilmesi, tepede konaklama için doğal görüntüyü bozmayacak, kamp niteliğinde bir tesisin yapılması, yani gelen insanların doğal ortamda yeme, içme ve geceleme ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Böylelikle tanıtım daha çekici ve kolay olacaktır.
-KALELER RESTORE EDİLMELİ-
Genç köprüsü başındaki Sebeterias kale kalıntısı ve kent merkezine yakın Kral Kızı kale kalıntıları bulunmaktadır. Her iki kalenin de çok küçük duvar bölümleri ayakta kalabilmiştir. Kaleler koruma altına alınmamış olduğundan toprak altından çıkan buluntuların da korunması mümkün olmamaktadır. Panorama açısından da çok çekici olan iki kalenin öncelikle mekansal anlamda koruma altına alınması, kazı, restorasyon çalışmalarının yapılarak çevrelerinin düzenlenmesi bölge turizmine katkı sağlayacaktır. Kral Kızı Kalesinin bulunduğu tepenin altından akan derenin kenarları ise hafta sonu ve günü birlik olarak çevre halkının yoğun olarak kullandığı bir bölgedir. Buralarda günübirlik kullanıma yönelik tesisler kurulmalı, ayrıca su ve çevre kirliliğini önleyecek tedbirler alınmalıdır.
-MURAT NEHRİ’NDE SU SPORLARI-
Murat Nehri su sporları için son derece büyük önem taşımaktadır. Ancak bu tür faaliyetleri kolaylaştıracak bir tesisimiz bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak da bugüne kadar kayda değer hiçbir sportif organizasyon düzenlenmemiştir. Murat Nehri’nin su sporları açısından bilimsel verilerinin ortaya çıkartılması ve uygun olan spor dalları için gerekli alt yapı tesislerinin, konaklamaya da imkân verecek şekilde geliştirilmesi gerekir. Bu alanlarda gençlere yönelik kampların planlanması da düşünülebilir.”
2013-2023 yıllarını kapsayan Bingöl Doğa Turizmi Master Planı’nın hazırlanmasının üzerinden 5 yıl geçmesine rağmen yeterince çalışma yapılmadı.
(Haber: Bingöl Kenthaber – Ömer ŞANLI)