GENÇ MURAT KÜLTÜR VE SANAT FESTİVALİ PROJESİ ÖN ÇALIŞMASI

Tertip Komitesi ve Organizasyon:
Öncelikle festivalin kim yâda kimler tarafından yapılacağı ve organize edileceği belirlenmelidir. Tercimiz, bir dernek kurulması ve kamudan gerekli desteğin sunularak organizasyonun dernek tarafından yapılması yönündedir. Ortak görüşler ışığında belirlenecek tertip komisi tarafından organizasyon gerçekleştirilmelidir.

Tertip komitesi ise, sözüne itibar edilen, toplum nezdinde kabul gören ve gerçekten Genç İlçesi için zaman harcamayı göze alabilecek kişilerden oluşturulmalıdır. Bu kişiler belirlenirken de dünya ve siyasi görüşüne bakılmamalı, sahip olduğu birikim ve potansiyel dikkate alınmalıdır. ‘Ben ön planda olmalıyım’ kaprislerinin bu tür organizasyonlarda fazlasıyla yaşandığı geçmiş tecrübe ve izlenimlerde görüldüğünden, ‘ben’ değil, ‘biz’ duygusuyla hareket edileceğine inanılan insanlarla yola çıkılmalı.

Festivalin Yapılacağı Yer : Festivalin gerçekleştirileceği yer, tertip komitesinin yapacağı inceleme neticesinde belirlenecektir. Yer belirlemede, güvenlik konusuna dikkat edilmelidir. Festival alanının, ilçe merkezine yakın bölgede belirlenmesi öncelikli olmalıdır. Çünkü festivalin uzak merkezde yapılması, köyler arası veya geniş aileler arası farklı çekişmelere neden olabileceği göz önünde bulundurulmaktadır. Ayrıca farklı bir alanın tercih edilmesi, festivalin yapıldığı bölge tarafından sahiplenilmesine yol açacağı gibi, diğer bölge insanları tarafından kabul edilmemesi de gündeme gelebilir. Bu nedenle, ilçe merkezine yakın bir bölge tercih edilmelidir. Bunun bir diğer sebebi de, ulaşım konusunda diğer festivallere gösterilen iticiliktir. Ulaşım konusu, özellikle Karlıova Güneşin Doğuşu Festivali’nde sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Kiğı’da yapılan festival, ilçenin uzak olmasından dolayı il merkezindeki diğer vatandaşların yeterli ilgisini çekmemektedir. Yayladere Sülbüs Festivali, Karlıova Güneşin Doğuşu Festivali ile Kârer Kültür ve Sanat Festivali için de aynı durum söz konusudur. Bu bakımdan; ulaşımın en rahat ve yakın olduğu ilçe olma avantajını barındıran Genç İlçesi, bu avantajını festival alanında da korumalı. İl merkezindeki bir kişi, akşam saatlerinde can sıkıntısı hissettiğinde “ulaşım konusunu” bahane edemeyeceğinden ilçe merkezi yakınındaki festivale iştirak edecektir. Çünkü il merkezinden festival alanına gelmesi en fazla 15–20 dakikasını alır. Festivalin ilçe merkezine yakın bir bölgede düzenlenmesinin bir diğer avantajından da ilçe esnafı yararlanacaktır. Ekmek alacak kişi fırıncıdan, sebze alacak kişi manavdan, içecek ve diğer gıdalardan alacak kişi marketlerden alışverişini yapmak durumunda olacaktır. Kişisel tercihimiz, Murat Nehri’nin kıyısında yer oluşturulması yönündedir. Çünkü birazdan bahsedeceğimiz etkinlikler Murat Nehri ile alakalıdır. Nehir kenarında yok ise, en yakın bölgeler tercih edilmelidir. Bu tercihimizdeki bir diğer etken de, gece yarısı festival programı bittiğinde insanlar çadırda kalabilmeli, kimileri ateş yakıp etrafında sohbet ortamı kurabilmeli ki, birçok kişinin bu tabloyu oluşturacağına şahit edileceğine inanmaktayız. Ayrıca gece yarısı festival alanında kalabilecek kişiler, oltasıyla su kenarında kalıp geceyi balık tutmakla geçirebilir.
Öte yandan alınan görüşlerde; festival alanında ailelerin piknik yapabileceği alanların bırakılması veya bu ortamın oluşturulmasıdır.

FESTİVAL ALANI NASIL OLUŞTURULMALI?
Festival alanı, U şeklinde çadırlardan oluşturulmalı. Bir tarafı esnaflara tahsisi edilmeli, esnaflar burada ürünlerini satışa sunup kazanç elde edebilmeli. Bir tarafı bölgede yetişen ürünlerin satılabileceği stantlardan oluşmalı. Ceviz, dut, pekmez, bal, çökelek, yağ, süt ve süt ürünleri burada satışa sunulmalı. Bunun için de önceden üreticilerle, çiftçi ve köylülerle irtibata geçilmeli, satış yapacakların isimleri ve satış yapacağı stantlar belirlenmelidir. Bir ürün için birden fazla stant verilebilir. Bu da rekabet açısından önemlidir. Ancak satılacak ürünlerin kaliteli olmasına ve sonradan şikâyet konusu olmamasına özen gösterilmelidir. Bir diğer taraf ise özel misafirler ve konuklar için konaklama merkezi olarak tahsisi edilmelidir.

Sahne; bölümü ise; özel müzik sisteminin bulunduğu tırlar tahsis edilmeli. Bu konuda maliyet araştırılması yapılmalı, yüksek maliyet doğduğu görüldüğünde portatif sahne kurulması için gerekli girişimlerde bulunulmalı. Karer Festivali’nde yapılan görüşmede; sahne için ortalama 10 Bin TL istendiği belirtilmiştir. Teminin de Elazığ ilinden gerçekleştirildiği kaydedilmiştir.

Işıklandırma: Festival alanının ışıklandırılmasında FEDAŞ Müessese İl Müdürlüğü ile görüşülmeli, çözüm konusunda destek istenmelidir. Ekstra enerji hattı çekilmesi güç ise, belirlenecek noktalara kurulacak direklere jeneratör vasıtasıyla enerji verilebilir. Bunun örneği Kârer Festivali’nde görülmüştür. Jeneratör temininde de Kârer Festivali Tertip Komistesi’nden destek istenebilir.

GÜVENLİK KONUSU
Festival alanında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasında özel şirketler veya devlet güvenlik güçlerinden değil, ilçe gençlerinden istifade edilmesi daha doğru olacaktır. Belirlenecek yaklaşık 20–30 genç, festival öncesinde ‘festivalin önemi ve ilçeye katacağı artılar’ konusunda bilinçlendirilmeli. Görev alacak gençlere, 3 günlük uğraşları karşılığında en azından harçlıkları verilmeli. Bu da büyük bir külfet değildir, olmamalıdır da. Önemli olan gençlerin ‘festivalin gerekliliği ve katacağı artılar’ konusunda bilinçlenmesidir.

HANGİ ETKİNLİKLER YAPILABİLİR?
Halkoyunları gösterisi: Bingöl’den getirilecek bir ekip açılışta iyi bir gösteri yapabilir. Yöresel oyunların yanı sıra oluşturulacak ‘Şemamme’ ekibi tarafından da bir gösteri yapılabilir.

Sandal yarışı: Festivalin Murat Nehri’ne yakın olması durumunda sandal yarışı yapılabilir. Sandal bulunmasının zor bir durum olarak kabul edilmesi durumunda can simidi olarak adlandırılan, halk arasında ise (şambel-lastik içi) şişirilir, tahta kürekler kullanılmak suretiyle belirlenen bitiş noktasına kadar yarış gerçekleştirilir. Minimum 10 kişinin katılacağı bu yarışmada, lastik içine oturacak yarışmacılar, kürek çekmek suretiyle su üzerinde hızla bitiş noktasına doğru ilerleyecektir.

Dalgıçlar yarışacak: Havuz sistemi oluşturulabilir veya belirlenecek bir bölgeye kutu içerisine konulmuş bir altın veya değerli bir hediye yâda eşyanın bulunması istenecek. Bu yarışmaya da festivale gelen herkes katılabilecek. Eşyanın bırakılacağı bölge sadece organizatör tarafından bilinecek. Eşyanın kaybolmaması için de görünmeyecek kadar ince bir ipe bağlı tutulup ip de dışarıda bırakılabilir. Suyun derinliği de fazla olmamalıdır.

Plaj Voleybolu Turnuvası: Bu turnuva, ilçe gençlik ve spor müdürlüğü veya voleybol il temsilciliği işbirliğiyle yapılabilir. Gündüz vakitlerinde yapılacak bu etkinlikte, ikili gruplar halinde maçlar yapılır. Belirlenecek 10 ayrı ikili grup tarafından gerçekleştirilecek 5 maç sonrasında birinci olanlara final gecesinde kupa veya belirlenecek maddi ödül verilebilir.
Nehir kenarında yapılacak etkinlikler, bir bakıma Murat Nehri’nden esinlenerek ismini verdiğimiz festivale anlam kazandıracaktır.

Avcılar Atışıyor: Bu yarışma ise güvenli ve festival alanına yakın bir bölgede yapılacaktır. Bu yarışma için de Avcılar ve Atıcılar Derneği ile işbirliği yapılabilir. Belirlenecek sabit hedefler ile ikinci turda havalı hedeflere yapılacak atışlarda en fazla hedefi vuran kişiler ödüllendirilecek.

Geleneksel oyunlar: Geçmiş yıllarda özellikle düğünlerimizde tanık olduğumuz ‘Deve’ oyunu ile ayrıca kadın kılığına giren çarşaflı bir erkek ile onu kalabalıktan korumaya çalışan kambur bir adam. Her iki oyun da, konukları hem eğlendirecek, hem de kültürün yaşatılmasına vesile olacaktır. Bunun yanı sıra ‘en iyi mani’ okuma yarışması da yapılabilir.

SANATÇILAR
Sanatçılar, komitenin belirleyeceği bir ekip tarafından yapılacak görüşmeler neticesinde şekillenecektir. Bu görüşmeler, komitenin belirleyeceği isimler üzerine gerçekleştirilecektir. Her gece, 2 tane önemli sanatçının yanı sıra önceden çıkacak 2 mahalli sanatçı, bir de beğenilen 1 sanatçı sahne alabilir. Pazar akşamı katılım azalacağından (kamu çalışanları iş nedeniyle erken ayrılacaklar) sanatçı seçimine dikkat edilmeli.

Sanatçıların belirlenmesinde kamuoyu nabzı tutulmalıdır. İlk festival olacağından beğenilen sanatçıların sahne almasına özen gösterilmelidir. Şuana kadar yapılan görüşmelerde Agıre Jiyan, Koma Çiya, Koma Revşan, Grup Nergiz, Rojda, Grup Seyran, Ceylan, Servet Kocakaya isimleri ağırlıklı olarak dile getirilmiştir.

Grup Seyran, Rojda, Ceylan ve Servet Kocakaya halkın çok beğendiği sanatçılar olarak dikkat çekmektedir. Her gecenin finalinde bu sanatçılar sahne almalıdır. Cuma gecesi finali için Rojda, Cumartesi gecesi finali için Ceylan, Pazar gecesi finali için de Servet Kocakaya düşünülmektedir. Bunların yanında Alişan da Bingöllü olduğundan dikkat çekeceği düşünülmektedir.

Bu sanatçıların büyük çoğunluğu, Bingöl’deki festivallere bugüne kadar iştirak etmemişlerdir. Örneğin; Grup Seyran, bütün arabalarda şarkıları dinlenen bir ekiptir ve Bingöl’e de bugüne kadar hiç gelmemiştir. Radyolarda, arabalarda, parklarda sürekli türküleri çalan bir ekip olduğundan bu grubun mutlak suretle getirilmesi öngörülmektedir.

Ön görüşmeler erkenden yapılmalı: Sanatçılarla en az 3 ay öncesinden görüşmeler yapılmalı, olumsuz yanıt alınanların yerine alternatifler belirlenmeli ve aksaklığa mahal verilmeden görüşmeler tamamlanarak sözleşmeler imzalanmalıdır.
Bilet alımı, sanatçıların festival alanında getirilmesi ve konaklama: Erken görüşmelerdeki bir diğer avantaj ise; sanatçıların geliş-gidişleri için uçak biletleri alınacağından erken rezervasyonlarda külfeti önleyecektir. 3 ay önceden alınacak bilet ile festivale 3 gün kala alınacak biletin fiyatı aynı olmayacağından bu konuda erken rezervasyon gereklidir. Ayrıca sanatçıların havaalanına indikten sonra ilçe merkezine getirilmesi için bir ekip görevlendirilmeli, tahsis edilecek özel bir araçla sanatçıların ilçe merkezine getirilmesi ve festival sonrası tekrar havaalanına götürülmesi sağlanmalıdır. Sanatçıların konser gecesi konaklayacağı yerler de önceden ayarlanmalıdır. Bingöl ve Genç öğretmenevleri yaz aylarında büyük ölçüde boş olacağından bu mekanlar değerlendirilebilir.

Yapılacak diğer iş ve işlemler:
Birçok festivalde sunucu krizi yaşanmıştır. Bunun için sunucunun önceden belirlenmesi, Genç hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Programlar da önceden belirlenmeli, sunucuya verilecek programın dışına çıkılmamaya ve düzenin bozulmamasına özen gösterilmelidir.

Sanatçıların dinlenebileceği büyük bir çadır kurulmalı, bu çadır önünde güvenlik görevlisi bekletilmelidir.

Öte yandan sağlık ekipleri hazır bekletilmeli. Sağlık ekipleri için bir adet büyük çadır sahnenin yakınında kurulmalıdır. Sağlık ekiplerinin temininde de İl Sağlık Müdürlüğü UMKE biriminden faydalanılabilir.

Basın kuruluşlarına önceden davetiye verilmeli, onlar için festival alanında bir çadır kurulmalıdır. Ayrıca basın kuruluşları temsilcilerinin yemek, çay ve benzeri ihtiyaçları festival komitesi tarafından karşılanmalıdır. Bunun için de festivale katılacak basın temsilcilerinin isimleri önceden belirlenmeli, onlar için ‘basın’ yazılı tanıtım kartları dağıtılmalıdır.

Ayrıca festival için Gençli işadamları, bürokratlar ve siyasiler önceden belirlenmeli, bunlara özel davetiye yoluyla ulaşılarak festivale katılmaları sağlanmalıdır.
Festivalin Bingöl’de start alması için bir dizi fikirler üretilmeli, Bingöl’de kortej eşliğinde festival alanına gelinmeli. Genç kadar Bingöl’e de has bir festival olduğu kamuoyuna aşılanmalıdır. Siyasi simgelerden uzak, kültüre, sanata ve yörenin tanıtımına öncelik veren bir festival havası oluşturulmalıdır. Özellikle particilik kavramının bu festivale bulaştırılmaması için önceden oluşturulacak bir dernek bünyesinde bu festival yürütülmelidir. Festival ise, oluşturulacak tertip komitesi tarafından organize edilmelidir.

REKLÂM VE TANITIMLAR:
Festivale katılacak sanatçılar önceden belirlenip sözleşmeler imzalanmalı ve tüm sanatçıların isim ve fotoğrafları güzel bir tasarımla hem büyük, hem de orta ölçekli afişlere basılmalı. Bunun yanı sıra festivalin tarihinin, yerinin, amacının, yapılacak etkinliklerin ve katılacak sanatçıların isim ve fotoğraflarının yer alacağı el broşürleri dağıtılmalıdır. Diyarbakır, Elazığ, Malatya, Bursa, İzmir, Ankara, İstanbul gibi illerde Bingöllülerin yoğunlukta yaşadığı mekanlara da en az 1 ay öncesinden afiş asılmalı, bu illerdeki Bingöllüler derneklerinden duyuru ve katılım babında destek istenmelidir. Ayrıca Bingöl merkez tüm ilçelerinde bez afişler asılarak festivalin adı ve tarihi halka duyurulmalıdır. Afişler de asılarak tanıtım yapılmalı, katılacak sanatçılar hakkında bilgi verilmelidir. Tüm bu işlemler festivalden 1 ay önce gerçekleştirilmelidir ki, insanlarda dil alışkanlığı yapsın ve hafızalara kazanılsın diye.

Basın kuruluşlarıyla festivalden 1,5 ay önce yemekli bir toplantıda bir araya gelinmeli, bu toplantıda festivalin içeriği hakkında bilgiler verilmeli ve özellikle festival tarihine vurgu yapılmalı. Festivale 20 gün kala festival tarihi, yeri ve katılacak sanatçıların yer alacağı reklâmlar basın kuruluşlarına ücretsiz yayın karşılığı dağıtılmalı. Bununla birlikte hazırlanacak flaş reklâmlar internet sitelerine eklenmelidir. Böylece hem yerele, hem de genele ulaşma imkanı yaratılmış olur. Tüm bu reklâmların ücretsiz yayınlanması talebi yemekli toplantıda basın temsilcileriyle paylaşılmalıdır. Basın temsilcilerinin bu desteği alındığında festivalin son gecesinde teşekkür belgesi verilerek destekleri karşısında onure edilmeleri sağlanmalıdır. Çünkü festivalin yoğun katılımlı ve gelecek yıl için olağan geçmesinin basın kuruluşlarından etkin yararlanmakla gerçekleşeceği inancındayız. Kârer festivalinin bu denli ilgi görmesinin en temel nedenin de basında yeterli desteği bulması olduğu da aşikârdır.

KAYNAK TEMİNİ
Yazılan bunca iş ve işlemin nasıl gerçekleştirildiği konusundaki soruları da yanıtlamak elbette çok zor olmayacaktır. Düzenlenen birkaç festivalin maliyeti konusunda aldığımız bilgiler, bu işin imkânsız olmadığını göstermiştir. 50 ila 80 Bin TL arasında değişen maliyetlerde festivallerin yapıldığı belirtilmiştir.

Belediye, İl Özel İdare, Kültür Bakanlığı, Gençli İşadamları, Dernekler, Gençliler ve daha birçok konuda kaynak temini konuları araştırılmış, hatta birçok ön görüşmede gerek kurumsal, gerekse kişisel bazda gereken desteğin sunulacağı taahhüt edilmiştir.