12°
Sosyal hayat, toplumsal hayatın dayandığı ilişkilerin bütünüdür. Bingöl‘ün dini aidiyetleri bölge illeriyle kıyaslandığında din ve inanç aidiyeti çok daha ağır basan bir il olduğu gözlemlenmekte. Bingöl toplum yapısının şekillenmesinde din olgusunun belirleyici bir misyon taşıdığını söyleyebiliriz. Bingöl‘deki dini otoritenin güçlü bir gelenekten beslendiği bilinmektedir.
Her bölgenin birçok adet gelenek ve görenekleri arasında mutlaka farklılıklar vardır. İşte bu farklılıklardan birisi de taziye geleneğidir. Kayıp anında kendisini kimsesiz hisseden cenaze sahiplerinin yanında olmak en güzel davranış olmalı. Toplumumuzda çok güzel bir adet olan belki de yaşayınca farkına vardığımız taziyeye misafir ve yakınların gelmesi, acıyı paylaşması, yüreği yanan insanın en sıkıntılı gününde ona ilaçtan daha etkili olabilir.
Taziye geleneği Doğu kültüründe olduğu gibi Bingöl’de de önemli bir yere sahip. Ölen kişinin akrabaları 3 gün boyunca başsağlığı dileklerini kabul eder. Hayatını kaybedenlerin yakınlarını ziyaret ederek, hayır duada bulunmak bir dostluk göstergesidir. Eskiden evlerde gerçekleşen bu ziyaretler zamanla Camilerin yanında bulunan taziye evlerinde yerini aldı.
Bingöl‘ün geçmişten günümüze gelen en önemli sosyal ve dini etkinliklerinden biri taziye olgusudur. İnsanların zor zamanlarında sosyal dayanışma ve birliktelik içerisinde olduklarına en güzel örneklerden biri de taziye geleneğidir. Bu eylemde din ve sosyal ilişki kopmaz bir bağ içerisindedir. Ayrıca sıla-i rahim, insanların zor zamanlarında ihtiyaç duyduğu insani bir gereksinimdir. Dinin bir emri olan sıla-i rahim, Bingöl‘de varlığını güçlü bir şekilde devam ettirmektedir. Özellikle bayramlarda, cenazelerde, düğün dernekte ve acı bir olayda akrabaların birbirlerine olan bağlılıkları daha da artmaktadır.
Taziye evlerinde belli bir düzende sandalye ve masalar yerleştirilir. Taziyeye gelenlere yer gösterilir. İmamın duasından sonra orada bulunan her kes Fatiha süresini okuyarak mukabele eder. Taziye sahipleri misafirlerin yanına giderek el sıkışırlar, gelenler başsağlığı dileyerek sabır telkin ederler. Gelen misafirlere taziye evinde bulunan çay ocağından, çay servisi yapılır. Bu ve benzeri hizmetler, genellikle gençler tarafından ifa edilir. Çaylar içildikten sonra misafirler vedalaşır, kapıya kadar uğurlanırlar.
Taziye evine ilk iki, üç gün akraba ve komşular yemek getirirler. Bu yemeklerin çoğunluğu taziye evine erkeklerin bulunduğu yere gönderilir. İl dışından gelenler, ölü yakınları veya yakın komşular tarafından geceleyin misafir edilir.
Bingöl’de erkekler için camilerin altında veya yanında Taziye Evleri bulunurken, kadınlar için ise vefat edenin evinde taziye geçiriliyor.
