9°
Bozkır alanlarda doğal olarak yetişen ve halk arasında ‘Tembeli zengin eden bitki’ olarak bilinen Fosfor, Potasyum ile Kalsiyum zengini Kapari bitkisini, karasal iklimin hâkim olduğu Genç İlçesi`nde 50 dönümlük alanda eken Spor Toto Teşkilat Başkanlığında Müşavir olan Bahadır Güner ile Mali Müşavir Eyüp Dengeşik, mevsim koşulları nedeniyle istenilen verimliliği yakalayamadı.
"YA TUTARSA?" DENİLEREK EKİLDİ
2010 yılında 1 dönümlük alanda Kapari bitkisini eken ve meyveyi görünce de "tutar" diyerek 2012`de toplamda 50 dönümlük alana Kaparti birtkisi eken Güner ve Dengeşik, yaklaşık 4 yıllık bakım sürecini başarıyla sürdürdü. Ancak 2016`da ekili tarlanın yanındaki alanda çıkan yangın nedeniyle 30 dönümlük kaparti bitkili ekili alan yandı.
20 dönümlük alandan da tek seferlik bir hasat yapılarak 100 kilo civarında bir mahsul toplandı. Bunun da sadece yüzde 30`u kaliteli, geri kalanı düşük kalitedeydi. Mahsulü salamura olarak hazırlayıp yakın çevreden isteyenlere, hatta ilçedeki iki MS hastasına verildi.
Verimlilik ömrü ortalama 20 yıl olan kapari bitkisini "ya tutarsa" diyerek eksiklerini anlatan Mali Müşavir Eyüp Dengeşik; "Bingöl`ün iklim koşulları ve güneşli gün sayısı ve ısı miktarı bu bitki için yeterli değil. Bunu öngörerek bu işe girdik ama yine de denemekte fayda var dedik. Bu kadar düşük olacağını da açıkçası tahmin etmiyorduk. Güneydoğu`ya daha uygun bitki. En kliteli ürünler Mardin Nusaybin, Mersin civarında toplanıyor. Geçen yıl verim düşüktü. Bu sene mahsule bakacağız. Haziran ayı gibi belli olur. Şayet yine verim düşük çıkarsa, bu işten elimizi çekeceğiz. 4 yılda harcadığımız para 40 bin TL civarında. Bunu da ağırlılıklı olaral fidan maliyeti oluşturuyor. Köylü kendisi yaparsa, sadece fidan maliyeti olacak. Kârlı bir iş ama Bingöl`de mevsim koşulları Kapari bitkisine uygun değil. A kalite mahsul 8-10 Dolardan ihraç ediliyor. İç piyasada çok fazla bilinen bir bitki değil. İç piyasa fiyatı da 5-7 TL civarında. Mahsulünüz çok ve kaliteli olursa, iyi kazançlar elde etmek mümkündür. Bizler ticari düşünmedik ama tutsaydı, iyi bir kaznaç elde edebilirdik."
TIP, GIDA, KOZMETİK VE BOYA SEKTÖRÜNDE KULLANILIYOR
Kapari bitkisinin hangi alanlarda kullanıldığına dikkat çekerek getirisine dikkat çeken Dengeşik; "Bitkinin tomurcuk şeklinde toplanan haline kapari çiçeği deniyor. Bu, gıda sektöründe satışa sunuluyor. Salamura şeklinde yapılıp satılıyor. Tomurcuktan sonraki evresi, çiçek oluyor ve içerisinden karpuzcuk çıkıyor. O da tıpta kullanılıyor. Öksürük, balgam söktrücülerinde, gribal enfeksiyon ilaçlarında yardımcı madde olarak kullanılıyor. Özellikle MS hastaları sıklıkla kullanıyor, salamura şeklinde tüketiyorlar. Kozmetik ürünlerinin imalatında da bu bitkiden yararlanılıyor. Bitkinin sapları da boya sanayinde kıvam verici olarak kullanılıyor. Ayrıca sapları kurutulup süt ineklerine veriliyor. Süt verimini iki katına çıkardığı da biliniyor. Bunlar uygulmlarda da görülmüştür. Almanlar, İspanyollar ve İtalyanlar peynir ekmek gibi tüketiyorlar. Dünyadaki en büyük alıcıları da bunlar. İhraç edildiğinde iyi kazanç sağlamak kaçınılmazdır"
KAPARİ İLE PETROL İSTASYONU ALDI
Kapari bitkisinin ilk olarak yabancılar tarafından İzmir ve Denizli bölgelerinde ekildiğini, denemelerin bu bölgelerde yapıldığını anlatan Dengeşik, `kazanç oranı nedir?" sorusuna cevap olacak bir anısını da şöyle aktardı; "Kapari bitkisiyle ilgili düşünceler oluştuğunda, Türkiye`de bu işin merkezi sayılacak Denizli`ye gittim. Çal ilçesine bağlı bir köyde çiftçinin biri, Kapari bitkisinin hem ekimini yapıyor, hem de fidan yetiştiriciliği yapıp iç piyasaya satıyor. Köyde bir petrol istasyonu vardı. 3 yıl sonra bu çiftçi, bu istasyonu alarak ismini de Kapari Petrol diye değiştirmişti. Buna şahit olmuştum."
YENİ BİR BİTKİ TÜRÜ DENENECEK
Kaparti bitkisinin Bingöl`ün mevsimsel koşullarına uygun olmadığını ancak yine de tutabileceğini düşünerek bu işe girdiklerini anlatan Dengeşik, kapari bitkisinde vazgeçip, üzerinde çalışma yaptıkları yeni bir bitki türü üzerine yoğunlaştıklarını da söyledi.
Yeni bitki türünün `Kapari`den daha kazançlı olacağını da ifade eden Dengeşik; "Yeni bitki türünü ziraat profesörü bir hocamızın da bilgi ve desteğini alarak deneyeceğiz. Karasal iklime uygun, riski düşük ve kazancı çok daha iyi olacak. Bu yıl Kapari bitkisinden verim alsak da, almasak da bu işi noktalayacağız. Önümüzdeki yıl için kesinlikle yeni bitki türünü deneyeceğiz. İnşallah bu yeni bitki türü, bölgemizde daha yaygın ekilecek. Derdimiz, memleketimiz için faydalı bir alanın oluşumuna vesile olmak" dedi.
“CEVİZ FİDANI DA EKTİK”
Kapari bitkisi ektikleri Sürekli Köyü`nde 100 adet ceviz fidanı ektiklerini de anlatan Dengeşik; "Ziraaat emeklisi bir büyüğümüzün de bilgilerinden istifade ederek doğru bir alanda 100 adet Kaman ve bir de yerli olmayan ceviz fidanı ektik. 1,5 yıl oldu. Köydeki bir tanıdıkla anlaştık, bakım ve sulamasını yapacak. 3 yıl sonra verim almayı ümit ediyoruz. Cevizcilik alanında da fidan sayısını arttırmayı, çevremize de bunu tavsiye etmeyi sürdüreceğiz" ifadelerini kullandı.
