23°
Bölgedeki madenlerin çıkartılıp ekonomiye kazandırılması halinde sadece Genç’in değil, genel anlamda Bingöl’ün kalkınma alanında büyük bir sıçrama gerçekleştirebileceği belirtiliyor. Yapılan araştırmalarda Genç bölgesinde birden fazla zengin maden kaynaklarının bulunduğu bilgisi yer alıyor ancak bu kaynaklarla ilgili işletmeye yönelik hiçbir çalışma bulunmuyor.
SERVİ’DE ZENGİN MADEN ÇEŞİTLERİ
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü verilerine göre Genç İlçesi’nde zengin demir yatakları bulunuyor. Genç İlçesi Servi Beldesi Çobançeşmesi Köyü’nde 21 Bin 600 ton bakır-kurşun-çinko rezervi yer alırken, Halveliyan sahasında ‘Refrakter harç ve sıva üretiminde, yüksek alüminli ateş tuğlası üretiminde ve diğer seramik hamurlarında kullanılan’ Ditsen rezervi olup rezerv miktarı 140 Bin tondur. Genç-Avnik Yatağı, Mişkel, Kavaklı, Arduran, Murdere, Gonaç, Kilkale, Kollikizinç, Muhmudan, Haylandere, Hamek, Kilhaz ve Kemle Tepe yatak ve zuhurlarında 53 milyon ton görünür, 16 milyon ton da muhtemel demir rezervi bulunuyor ancak demir-çelik işletmelerinin istemiş olduğu limitlerin üzerinde apatit içerdiğinden yatak işletilmemektedir. Ayrıca yine Genç-Avnik Apatitli Manyetik sahasında 109 milyon 137 Bin 696 ton fosfat rezervi bulunuyor.
1960’lı yıllarda Servi Beldesi’nde bir işletme kurulduğunu belirten TEMA Vakfı Bingöl Temsilcisi Cuma Karaarslan, bu işletmede 1980’li yıllara kadar hammadde çıkarılıp fabrikalara nakledilirken, tesisin, birkaç çalışanın öldürülmesi sonucu kapatıldığını ve yaklaşık 3 yıl önce yeniden işletmeye açıldığını belirtti. Açılan işletmedeki çalışmaların yine hammaddenin çıkartılıp fabrikalara nakledilmesiyle sınırlı olduğunu vurgulayan Karaarslan, işletme kurulup istihdam sağlanması gerektiğinin altını çizdi.
ÇOTELE’DA (ÇOTLA) GRANİT REZERVİ
TEMA Vakfı Bingöl Temsilcisi Cuma Karaarslan, Genç’teki bir diğer önemli rezerve daha dikkat çekiyor. Muradan Köyü Çötele Dağı (Çotla) doğu ve batı istikametinde tescil edilmiş 25 bin dekar granit havzası bulunduğunu aktaran Karaarslan: “1995’ten sonra bölgede bazı işadamlarınca yapılan inceleme ve çalışmaları takip ettik. O bölgede yapılan çalışmalarda, 7 ayrı parselin hazırlandığı ve her bir parselin 300 metre derinliğe kadar rezerv barındırdığı tespit edilmiştir. Numunelerin, dünyada üretilen granit çeşitlerine en yakın ve ikinci kalite olduğu tescil edilmiştir. İkinci kalitede granit derken akla kalitesizlik gelmemeli. Tam aksine dünyada az bulunan granit türüdür” diyor.
‘Madem bu kadar büyük bir rezerv var, neden işletme kurup maden işlenmiyor?’ şeklindeki soruya ‘güvenlik, bölgede ciddi bir problem oluşturdu’ yanıtını veren Karaarslan, şöyle devam ediyor. “Güvenlik sorununun yanı sıra, bazı şahısların havzaları sayal boşluklardan dolayı kendi isimlerine tescilleyip atıl durumda tutmaları çalışmaların önünü tıkıyor. Hükümetin, acil bir çalışmayla az gelişmiş bölgelerde kapatılan alanların durumlarına uygun etüt çalışması yapması gerekiyor. Oluşturulacak yeni yasalarla, bu tür atıl durumda olan işlemlerin ya devlete devredilmesi, ya da işletmeye açılmaları şartı konulması lazım.”
MURAT HAVZASINDA SİLİS REZERVİ
Bilgi verirken önemli bir noktayı daha işaret eden Karaarslan, camın hammaddesi olan ‘silis’ rezervinden de bahsediyor. Murat Nehri’ne boşalan yan kollardan Ledız Deresi, Lecıson Deresi ve kuzey yamaç alanlarında, kaynağı yüksek yerlerde toprak altında bulunan, su ver erozyonla alt bölgelere taşınan geniş bir alanda silis bulunduğunu anlatan Karaarslan, şunları kaydediyor.
“Taşınan bu silisi, Murat Nehri kumlu alan ve kıyılarında görmek mümkündür. Havzanın incelenmesi, hammadde rezervinin belirlenmesi ve işleme potansiyeli ile ekonomik analizinin yapılması için bölge için önemlidir. Ledız Deresi’nin kaynağından başlayıp Murat Nehri birleşme noktası arasındaki tüm yamaçlarda silise rastlamak mümkündür.”
BALGÖZE'DE ALTIN REZERVİ
Ak Parti Bingöl Milletvekili Eşref Taş, 2011 yılında gazetemize yaptığı açıklamada Çaytepe beldesinin arka kısmındaki Dereköy mevkii Balgöze mezrasındaki bir kaynak su da altın rezervinin tespit edildiğini ve bir firma tarafından araştırıldığını belirtmişti. Prof. Dr. Taş, ilgili firmanın işleme maliyetinin uygun bulması halinde bölgede üretim tesisi kurulacağı yönünde taahhütlerin olduğunu, araştırma ve incelemelerin devam ettiğini belirtmişti.
Ancak aradan geçen süre zarfı içinde başka herhangi bir açıklama yapılmamıştı. Şimdi kamuoyu Bingöl genelinde bu kadar büyük rezervlere sahip olan Genç için yetkililerin bir an evvel etkin bir çalışma yürütmesini bekliyor.
