7°
Fen Edebiyat Fakültesi Konferans Salonunda yapılan panel, Kur’an’ı Kerim tilaveti ile başladı. Panelin moderatörlüğünü yapan Öğr. Gör. Mehmet Aslanoğulları, panelin başında klasik edebiyatın muhtevası ve kapsamı hakkında bilgi verdi. Klasik edebiyatın dini bir içeriğe sahip olduğunu belirten Aslanoğulları, Doğu toplumlarının klasik edebiyatının İslam’a borçlu olduğunu ifade etti.
Panelin ilk konuşmacısı olan Öğr. Gör. Murat Varol, Zaza edebiyatında sekiz mevlidin olduğunu vurgulayarak, “Zaza edebiyatı, klasik edebiyat ile başlamıştır. Molla Ahmed-i Xasi’nin 1892’de yazdığı ve 1899 yılında yayımladığı mevlit, Zaza edebiyatının ilk eseri olarak kabul görmektedir. Bu eserden kısa bir süre sonra ikinci eseri ise 1903 yılında Siverekli Osman Efendi kaleme almıştır ve bu eser de bir mevlittir. Bu iki eserden sonra çok uzun bir süre Zazaca herhangi bir eser yazılmamıştır. 1970’li yıllardan sonra Molla Muhammed Ali Huni, Molla Kamil Puexi, Molla Muhammed Muradani, Molla Abdulkadir Muşeki, Bilal-Feqi Çolig ve Mehmet Akif Demir, Zazaca mevlit yazmışlardır” dedi.
Panelin ikinci konuşmacısı olan Öğr. Gör. İbrahim Dağılma, Zaza edebiyatının ilk eseri olan Molla Ahmed-i Xasi tarafından kaleme alınan mevlit eseri üzerinde durdu. Ahned-i Xasi’nin bir alim ve bilgin olduğunu belirten Dağılma, “Molla Ahmed-i Xasi, 1866 yılında Diyarbakır’ın Lice ilçesinde bağlı Hizan’da dünyaya geldi. Çok genç yaşta mevlidini kaleme almıştır. Bu mevlit Zaza edebiyatı için ilk eser olma hüviyetini göstermekle beraber, sağlam bir içeriğe sahiptir. Ahmed-i Xasi, alim ve bilgin bir kişiliğe sahiptir. Onun özellikle Ziya Gökalp ile olan münazaraları vardır ve Ziya Gökalp bile Ahmed-i Xasi’nin bilginliği karşısında duramamıştır. Xasi beş dil bilmektedir ve bu beş dil ile mülemma tarzında şiir de yazmıştır” şeklinde konuştu.
Panelin son konuşmacısı olan Molla Abdulkadir Muşeki ise öncelikle hayatı hakkında dinleyicilere bilgi verdi. 1968 yılında doğduğunu belirten Muşeki, “İlk eğitimimi köyde tamamladım. Ortaokul, lise ve iki yıllık ilahiyatı dışarıdan bitirdim. Medrese eğitiminden sonra imamlığa başladım, imamlığımın ilk yıllarında 1992-1995 yılları arasında mevlidimi tamamladım ve sonra da tashihini yaptım. Mevlidimde 15 bölüm yer alıyor, 268 beyitten oluşuyor. Ben mevlidimi Peygamber Efendimizin hayatından kesitler sunarak yazdım; çünkü hep istiyordum ki kendi dilimde yani Zazaca olarak Peygamber Efendimizi anlatabileyim. Allah’a hamd olsun ki bu bana nasip oldu ve yazdım” dedi.
Molla Abdulkadir Muşeki, mevlidinden birkaç bölümü dinleyiciler için okudu.
Panel konuşmalarından sonra soru-cevap faslı yapıldı ve sonrasında panel sona erdi.
